Van Susteren

door Leo Adriaenssen

Bossche bierbrouwers, Iberische kooplieden, Amsterdams-Antwerpse bankiers

I. PETER FRANS CORNELISS VAN SUSTEREN noemde zich corencoper, toen hij in juni 1577 het poorterschap van 's-Hertogenbosch kocht. In 1580 kocht hij voor 410 gulden een huis in de Korenstraat.¹ Vooral gerst had zijn belangstelling, want als Petrus, filius quondam Francisci Corneliss braxator (Peter de brouwer, zoon van wijlen Frans Cornelissen) kocht hij in 1582 voor 2700 gulden het huis met erf en achterhuis de Swarte Lerse achter het minderbroedersklooster en daar niet ver vandaan het huisje die Pater noster (ook De Drie Paternosters genaamd) aan de overzijde van de Dieze op de Uilenburg.² Hij trouwde met Metken Eduwaert Wellens, die na zijn overlijden hertrouwde met de Adriaen Wijnants Suyskens van Dinther³, bierbrouwer inden Nobel.

De kinderen uit haar eerste huwelijk waren:⁴

1.	Maria Peters van Susteren⁵, gehuwd met Hans Strick⁶, wollen-lakenkoper en schepen van 's-Hertogenbosch, zoon van Willem Jans Strick. Hij stierf op 27 september 1645, na in september 1639 weduwnaar te zijn geworden.⁷
2.	Frans Peters van Susteren, volgt onder II op pagina 65.
3.	Ewout Peters van Susteren, volgt onder IIbis op pagina 80.

II. FRANS PETERS VAN SUSTEREN, bierbrouwer, kocht in 1607 de brouwerij De Witte Hond aan de Hooge Steenweg. Hij trouwde met Lysken Abrahams en overleed te 's-Hertogenbosch op 30 oktober 1612 of 3 oktober 1617.¹¹ Zijn weduwe hertrouwde met Jan Peter Wonders van Rosmalen († 1622¹¹) en stierf tussen 1643 en 1645.¹² Zij was een dochter van Abraham Thomas (Henricxs), wijntavernier in

De Vijzel en Het Steenken aan de Markt, die in 1597 luitenant was van het stedelijke handbooggilde en in 1603 deken van de Bossche kramers¹³, en van Catharina Jans de Wolff.

Kinderen uit dit huwelijk:¹⁴

Hendrick Franssen van Susteren, volgt onder III op pagina 66.

Eduard van Susteren¹⁵, koopman te 's-Hertogenbosch, is op 1 juni 1606 als Ewaldus aldaar gedoopt.

Jan Franssen van Susteren¹⁶, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 13 juni 1608, volgde zijn vader op als bierbrouwer in de Witte Hont.¹⁷ Hij trouwde met Aelken Peters van Weert¹⁸, dochter van de bierbrouwer Peter Michiels Willems van Weert (Wierdt) bij Heylken Everarts van Delft, weduwe van Willem van Wijck. Hij erfde in 1644 den Witten Hondt in de Orthenstraat (later Hooge Steenweg), welke bierbrouwerij hij in 1645 belastte met renten van ƒ 74:5:0 en ƒ 47:10:0.19 Aan de Haven bezat hij het huis het Blauw Schaep beneffens Duijsent Perijckelen, dat hij in 1638 voor 65 gulden per jaar verhuurde.²⁰

Jan testeerde in 1650 met zijn vrouw.²¹ Hij had ernstige betalingsmoeilijkheden: in 1651 werd zijn bierbrouwerij geïnventariseerd²² en in 1652 vroeg en kreeg hij, gedwongen door de slappe neeringe en andere problemen, verlenging van de surseance met vijf maanden.²³ Nog een jaar later was hij wijlen.²⁴ Zijn kinderen²⁵ verkochten in 1663 hun deel van De Vergulde Vijzel aan de Markt en land te Geffen, geerfd van hun grootmoeder Lysken Abrahams.²⁶

Het waren:

A.	Helena, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 25 maart 1638.
B.	Peter, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 2 juni 1641.
C.	Maria, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 29 december 1642. Misschien was zij dezelfde als Maria van Susteren, die op 16 april 1666 testeerde met haar man Ariaen Yewens voor notaris Cornelis van Boxmeer ten gunste van de langstlevende en die in 1670 laatste weduwe van Ariaen was, toen zij een erfje verkocht bij haar huizing in de Kerkstraat.²⁷

Pedro van Susteren²⁸ woonde omstreeks 1645 in de Rua da Reboleira te Oporto. Hij was gehuwd met Magdalena Descorsia²⁹, dochter van Joho Descorsia uit Brussel en van Aria de Souza uit Paco de Souza bij Oporto.

III. HENRICK FRANSS VAN SUSTEREN³⁰, geboren in 1601

of 1602, trouwde met Elisabeth Gijsbrecht Daniels van Zutphen³¹, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 26 november 1601, dochter van Gijsbrecht bij Johanna Robbrechts van Bruheze. Hij stierf op 4 december 1686.

Henrick van Susteren was lid van het korenkopersgilde³² en bierbrouwer³³ int Half Vercken aan de Hooge Steenweg, welk huis hij in 1628 had gekocht.³⁴ Zijn producten zette hij niet alleen af in 's-Hertogenbosch en omgeving³⁵, maar tot in Liefkenshoek en Vianen vond hij klanten.³⁶ Tijdens de epidemie van 1636 leed hij bedrijfsschade, doordat zijn schoonzus Maeyken van Sutphen, die mogelijk bij hem inwoonde, sieck ende crank vande contagieuse sieckte de peste lag. In haar testament wees zij aan Henrick 250 gulden toe voor synen bitteren schade, interesse ende verletthe die sy midts dese Naere sieckte in hunne neringe ende negotie stillen moeten lyden.³⁷ Rond 1650 had het brouwersbedrijf een huurwaarde van 280 gulden per jaar.³⁸ Achter de brouwerij begon hij in 1631 een uitbouw te maken, waarover hij in conflict raakte met de buurman.³⁹ Een jaar later haalde hij zijn gelijk bij de Domeinraad, waaraan hij voortaan een jaarlijkse cijns moest betalen voor een aanbouw op de houten brug van zijn huis over de Dieze, te weten een uijtsteck ter selver bruggewaert inne met een opgaende cappe, gelijck oock is de kappe van syns suppliants huijsinge, welck uijtsteck syn fondement neemt op staende stijlen die opde voorschreven brugge syn staende.⁴⁰ Schuin achter zijn huis, in de straat Achter de Tolbrug, stond een schuilkerk, die waarschijnlijk van Henrick was. Deze betaalde althans in 1665 300 gulden boete na een inval namens de drossaard.⁴¹ Achter de Tolbrug had hij in 1637 voor 656 gulden een huis gekocht.⁴² In 1669 kocht hij een tweede schuilkerk, in de Boerenmouw, waar de paters kapucijnen resideerden.⁴³

Henrick van Susteren bezat meer huizen in 's-Hertogenbosch. Hij kocht in 1638 voor 2000 gulden De Kleine Ketel in de Verwersstraat, welk huis hij in 1680 verhuurde voor 90 gulden per jaar.⁴⁴ Voorts kocht hij in 1635 voor 2257 gulden de helft van de runwindmolen Achter de Tolbrug tegenover Gertruydenbempt.⁴⁵ Om veiligheidsredenen werd deze molen, die bij de buskruittoren stond, in 1673 afgebroken en verplaatst. Voor de kosten ƒ 3482:2:8, vroeg Henrick van Susteren een vergoeding, ook al omdat de molen op de nieuwe plaats door een aantal hoge bomen slechter op de wind stond. Hij kreeg toen het bolwerk achter de Jonge Schutsbogaard als nieuwe molenplaats toegewezen.⁴⁶

Buiten de stadsmuren was Henrick gegoed in de polder van het Laag Hemaal. In 1654 was hij dijkgraaf en in 1662 gecommitteerde van de polder.⁴⁷

Testamenten maakte Henrick van Susteren in 1660 (met zijn vrouw) en in 1680 (eigenhandig) en 1683. Legaten gingen in 1660 naar de zoon Thomas, kapucijn, en de dochters Maria en Elisabeth, nonnen. De jongste zoon, Johannes, zou als hij trouwde een uitzet ter waarde van 1000 gulden meekrijgen. Erfgenamen werden de kinderen Gisbertus, Abraham, Johannes en Johanna (de laatste gehuwd met Johannes van Beugen).⁴⁸ In 1680 bracht Henrick enkele wijzigingen aan: de uitkering van 50 gulden per jaar voor zoon Thomas, bestemd tot provisie vande kuecken van het clooster daer hij sal woonen, verhoogde hij tot 75 gulden en daarbij vermaakte hij 25 gulden jaarlijks voor een recreatie aende capucijnen van dat clooster, mits zij voor zijn ziel zouden bidden. De jongste zoon, Jan, was inmiddels eveneens kapucijn geworden en kreeg een jaarinkomen van 100 gulden. De oudste zoon, Gisberto, was oorspronkelijk van de nalatenschap uitgesloten, maar nu bepaalde Henrick dat zijn kinderen 500 gulden moesten ontvangen.⁴⁹ In 1687 werd de nalatenschap van Henrick van Susteren en Elisabeth van Sutphen gedeeld tussen hun kinderen:⁵⁰

Francisco van Susteren⁵¹ is op 29 januari 1625 te 's-Hertogenbosch gedoopt. Rond 1655 woonde en werkte hij enkele jaren als koopman in Amsterdam, hij verbleef in 1656 te Malaga en woonde sinds uiterlijk 1660 in Cádiz. Hij handelde in Haarlemse linnens en Vlaamse (inclusief Doorikse) wollen stoffen⁵², maar importeerde ook schilderijen en boeken uit Antwerpen⁵³ en Amerikaanse tabak naar de Republiek.⁵⁴ Aan het einde van zijn leven werd een door hem met zilver en koper beladen schip met bestemming Cádiz bij het uitvaren van de Maas door een Frans oorlogsschip gekaapt in 1698 ontving zijn weduwe van de kapitein een schadevergoeding van 450 gulden.⁵⁵

In 1674 werd hij door koning Carlos II van Spanje in de adelstand verheven en het jaar daarna trouwde hij te Cádiz met Cato Wegewaert.⁵⁶ Zij was op 1 maart 1653 geboren in Den Haag en Catharina Josepha gedoopt. Haar ouders waren Coenraet Wegewaert, generaliteitsgrofgeschutgieter (kanongieter in dienst van de Staten-Generaal), en Maria van Everdingen van der Nijpoort. In 1672 was zij haar oudste zus Anges Angela naar Spanje gevolgd, toen deze een huwelijk sloot met Cornelio Suyskens uit 's-Hertogenbosch, koopman te Cádiz.

Francisco van Susteren is op 9 oktober 1695 te Cádiz overleden, naar dat wel 9 maande an een quade borst en waterzugt ziekelijk was geweest, dog maar 14 dagen t' bed bewaart. Zijn weduwe stierf te Cádiz op

15 september 1709 na het bed 40 dagen door een heete koorts bewaert te hebben. Zij had testamentair twee duizend missen gesticht en als begraafplaats de San-Franciscokapel uitgekozen. Bij haar uitvaart waren de leden van vier kloosters aanwezig, dat de eerlijkste manier van begravenisse hier is en niemant meer kan doen. En boven dit is meest al den adel en principaalste van de stadt op de begravenisse geweest.⁵⁷

Uit dit huwelijk overleefden drie kinderen:⁵⁸

A.	Francisco Pablo van Susteren is te Cádiz geboren op 21 januari 1684 en aldaar overleden op 29 januari 1716 an de maeselen, pokjes, roos en swaar bloed loop, met groot berouw en seer wel geresolveert. In 1684 werd hij voor onderwijs en opleiding naar de Republiek gestuurd en in 1706 werd hij door zijn moeder teruggehaald naar Spanje. In oktober 1713 trouwde hij te Cadiz met de dochter van de Engelse consul Martin Visconde, baronet van Engeland. Aan zijn familie in Utrecht schreef hij over zijn schoonvader: een goede famille en persoon, die alle jaaren 8 à 10 duijsent pesos heeft van sijn consulaat, soo dat hij, aldien ons Heer hem leven belieft te geven en de vreede voort gaat, rijke kinderen sal na laaten. Maar t' en was die monf niet, die mij daar toe reede, als wel de schoonhijt van de juffrouw, de welke mij soodanig van mijn sinnen beroofde, dat niet en kan pondereeren. Philippus Suyskens herdacht zijn neef als volgt: dese Franciscus was kort, maar seel wel gemaakt van statuur, had goet verstand, maar groots hartig en wat te prodrigaal. Eerder had Suyskens zijn slechte handel en wandel gesignaleerd. Francisco van Susteren liet een dochter na, Maria Juliana, die was geboren eind 1714.
B.	Pedro van Susteren⁵⁹, geboren te Cádiz op 6 december 1690, werd in Spanje opgeleid voor de handel. Zijn eerste reis naar West-Indië maakte hij in 1712. Zijn broer Francisco Pablo wilde op een volgende reis wel mee, want Pedro's 'baas', een persoon die niet een duijt van sijn ouders had, had in twee reizen 70.000 pesos weten te verdienen. In 1723 verzond hij als cargador voor 100.000 gulden goederen naar Mexico.⁶⁰
C.	Theresa Josepha van Susteren, geboren in 1692, trouwde in 1709 te Cádiz met Carlos Panhuijs, de Zweedse consul aldaar. Het huwelijk stuitte aan-

vankelijk op tegenstand van haar familie wegens Carlos' leeftijd en afwijkende geloofsovertuiging. Tien jaar later lagen de geloofskaarten volledig anders: beide echtelieden besloten in een klooster te treden, zij in het strenge carmelietenklooster van San Lucas en hij in een Sanctuario de regla, 2 mijl verderop. Carlos legde de radicale stap zo uit: wijl door Sijne onnaspeurlijke wegen en wonderbaare bestieringe ons heeft laaten beproeven het bedrog en valshijt van alle vergankelijke wereltse goederen en ijdelheden, in de welke de menschen al hun geluk en wellusten stellen.

Gisberto van Susteren, volgt onder IV op pagina 72.

Abraham van Susteren⁶¹ is op 30 september 1628 te 's-Hertogenbosch gedoopt. Hij begon zijn loopbaan in 's-Hertogenbosch als koopman in het huis van zijn vader. In 1653 scheepte hij te Duinkerken honderd dozijn paar Doornikse kousen in met bestemming Málaga. Als retourvracht werden acht pijpen en vier okshoofden Spaanse wijn en 22 tonnetjes rozijnen ingenomen. Omdat er in Duinkerken geen kopers werden gevonden, voer het schip door naar Amsterdam, maar voor de Bretonse kust werd het door zeerovers genomen en opgebracht naar Calais.⁶²

Later vestigde hij zich te Brugge in de Oude Zak. waar hij in 1665 het poorterschap verwierf en in 1670 werd toegelaten tot het makelaarsgilde. Hij handelde veel op Spanje en Zuid-Amerika.

In stad en meierij van Den Bosch had hij nog verschillende vastgoed-belangen.⁶³ Van zijn vader erfde hij een kapitaal van 5000 gulden op de tiende van Nuenen⁶⁴, de bierbrouwerij met mouterij Het Half Varken aan de Hooge Steenweg en enkele andere huizen. De brouwerij verkocht hij voor 4000 gulden.⁶⁵ Hij trouwde te Brugge op 4 januari 1667 met Anna de Berault de Villeterre (Villietairt, Villetaert, Villiaterre), die sinds 1699 zijn weduwe was en nog leefde in 1721.⁶⁶

Hun kinderen waren:

A.	Carlos Francisco van Susteren⁶⁷ is te Brugge gedoopt op 7 augustus 1668 en vestigde zich in Spanje.⁶⁸
B.	Mr. Heynderijck van Susteren (ook Hendrick Albert), te Brugge gedoopt op 13 oktober 1669, studeerde sinds 1686 aan de universiteit van Leuven.⁶⁹ Hij verkocht in 1700 voor 308 gulden het huis Achter de Tolbrug achter het Lammerstraetken te 's-Hertogenbosch dat hij met zijn broers van zijn vader had geërfd en deze

	van diens vader, die het in 1637 had gekocht (de schuilkerk).⁷⁰ Te Brugge trouwde hij op 16 augustus 1699 met Isabelle de Cuypere, die zijn weduwe was in 1728-1730.⁷¹
C.	François van Susteren, te Brugge gedoopt op 1 april 1674, vestigde zich in Spanje.
D.	Gijsbertus, te Brugge gedoopt op 2 maart 1677.

Jan van Susteren⁷², te 's-Hertogenbosch gedoopt op 24 oktober 1630, studeerde sinds 1663 te Leuven en trad twee jaar later als Joannes Evangelista (Hildebrand) in bij de kapucijnen. Hij werkte te Gent, Antwerpen, Mechelen en Brussel, waar hij op 14 september 1709 stierf.

Johanna van Susteren⁷³, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 9 januari 1632, trouwde met Johan van Beughen, koopman aldaar.⁷⁴ Zij testeerden in 1668⁷⁵ en Johanna was weduwe in 1694-1700.⁷⁶ In 1700 verhuurde zij het huis met de kelders den Vergulden Vijsel (de voormalige bierbrouwerij die al vier generaties in de familie was) aan de Pensmarkt voor 240 gulden per jaar.⁷⁷ Haar kinderen verkochten in 1704 een huis op de Wolvenhoek.⁷⁸ In 1705 verhuurden zij een huis inden Driehoeck op de hoek van de Ridderstraat voor 60 gulden per jaar en in 1706 het huis den Cleijnen Ketel in de Verwersstraat voor 80 gulden.⁷⁹

Uit dit huwelijk stamden Sara Maria, Maria Catharina, Henrico (koopman te Brussel), Isabella (gehuwd met Everhard van Wittenhorst, drossaard van Geldern) en Johanna Elisabeth van Beughem. De laatste⁸⁰ trouwde met Anthony van der Vliert. Zij erfden van hun moeder onder meer de de Oetelaars Hoeve te Sint-Oedenrode⁸¹ en de schuilkerk in de Boerenmouw te 's-Hertogenbosch, die later vererfde naar hun zoon mr. Anthony Josephus van der Vliert⁸², griffier van Brugge.

Maria, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 21 januari 1634, trad in bij de dominicanessen te Antwerpen.

Thomas van Susteren⁸³, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 25 mei 1636, studeerde sinds 1655 aan de universiteit van Leuven en werd in 1656 onder de kloosternaam Theodorus kapucijn. Eind 1663 werd hij te Antwerpen tot priester gewijd. Hij werkte als discreet te Oostende (1678), gardiaan te Maaseik (1678-1680) en te Geldern (1680-1683), discreet te Gent (1684), gardiaan te Velp (1684-1687) en te Oostende (1687-1690) en discreet te Leuven (1692). Te Antwerpen overleed hij op 30 mei 1701.

Elisabeth van Susteren, te 's-Hertogenbosch gedoopt

	op 11 april 1638, werd evenals haar zus Maria dominicanes te Antwerpen.
9.	Guilielma, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 9 juni 1640, jong overleden.
10.	Peter, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 10 december 1642, jong gestorven.

IV. GISBERTO VAN SUSTEREN⁸⁴ is op 23 oktober 1626 te 's-Hertogenbosch gedoopt. Hij vestigde zich samen met zijn broer Francisco in Malaga, maar verhuisde kort na 1655 naar Amsterdam, waar hij de belangen van zijn broer bleef waarnemen. Aanvankelijk woonde hij op de Herengracht, maar spoedig verhuisde hij naar een betere stand op de Keizersgracht, waar hij een groot grachtenpand kocht, dat hij woonde en gebruikte als kantoor, opslagplaats voor zijn handelswaar opsloeg en distributiecentrum.

Op 30 januari 1657 trouwde hij te Amsterdam met Helena Doncquers. Joost van den Vondel schreef een gedicht ter ere van hun huwelijk. Helena was te 's-Hertogenbosch gedoopt op 23 maart 1636 als dochter van de vermogende lakenverver en -handelaar Joan Baptista Doncquers en van Adriana van Horenbeeck.

Gisberto negotieerde op Spanje en bevrachtte schepen met ladingen uit de Republiek, de Spaanse Nederlanden of uit het Baltische gebied om naar zuid-Spanje te gaan en daar wijn, olijfolie, zuidvruchten, wol, zilver, verfstoffen en andere koloniale waren in te nemen. De retourvracht was meestal bestemd voor Amsterdam, maar ook voor andere Nederlandse zeehavens en voor Londen, Oostende, Middelburg of Hamburg. Na zijn overlijden in 1678 zette zijn weduwe de handel voort, geassisteerd met haar zoon Melchior. De risico's van de koopvaart konden worden verzekerd en ook zelf heeft Gisberto van Susteren zich minstens sinds 1670 met assuranties beziggehouden. Later is zijn zoon Melchior is regelmatig als assuradeur opgetreden.

Gisberto van Susteren maakte zich in Andalusië zo verdienstelijk, dat de koning van Spanje hem en zijn broer Francisco in 1674 in de adelstand verhief.⁸⁵ Hij stierf te Amsterdam op 3 augustus 1678. In 1697 kocht Melchior van Susteren namens zijn moeder Helena voor 14.430 gulden een huis aan de Keizersgracht tussen de Leidsestraat en de Spiegelstraat. Op 4 september 1703 is Helena te Amsterdam overleden. Zij werd begraven bij haar man in de Nieuwe Kerk.

Zij waren de ouders van de volgende kinderen, die behalve de tweede, de zesde en de laatste jong overleden:

1.	Franciscus van Susteren⁸⁶ S.J., te Amsterdam gedoopt op 2 september 1658, werkte als missionaris te Haastrecht en Utrecht. Hij publiceerde, onder meer tegen de jansenisten, en stierf te Brugge op 31 december

	1728. Zijn ouders hielden in 1675 rekening met de intrede van bijna al hun zonen bij de jezuïeten, toen zij een codicil op hun testament maakten: Ingevalle d'een of d'ander van haere kinderen t'eenige tijde mochte tomen geestelijck te werden ende in een klooster te gaen, tsij bij jesiewijten of andere, kreeg hij maximaal per jaar 300 gulden voor zijn kindsdeel. Wie een wereldlijke religieus of non zou worden, kreeg het vruchtgebruik van een kindsdee1.⁸⁷
2.	Melchior van Susteren, volgt onder V op pagina 77.
3.	Elisabeth Machtildis, op 11 augustus 1661 gedoopt te Amsterdam.
4.	Gisbertus, te Amsterdam gedoopt op 4 juli 1663.
5.	Joannes Baptista, te Amsterdam gedoopt op 7 september 1665.
6.	Helena Maria van Susteren, te Amsterdam gedoopt op 4 november 1666, werd ursulines te Antwerpen en was in 1740 abdis.¹²⁷
7.	Henricus Josephus van Susteren⁸⁸ is te Amsterdam

gedoopt op 22 juli 1668. Hij volgde middelbaar onderwijs bij de jezuïeten te Brussel (extern) en te Antwerpen (op een internaat), studeerde twee jaar lang filosofie en een jaar theologie aan de universiteit van Dowaai en voltooide de laatste studie te Leuven, waar hij bovendien kanoniek recht studeerde. In 1693 begon hij aan een glanzende carrière: om te beginnen gaf zijn moeder hem een lijfrente van 300 gulden omme tot een avancement te coomen⁸⁹ en vervolgens werd hij achtereenvolgens benoemd tot secretaris van de aartsbisschop van Mechelen, ontving hij de priesterwijding, trad hij in bij de jezuïeten en kreeg hij een kanuniksprebende in de Sint-Romboutskathedraal te Mechelen.
Enkele dagen nadat hij in 1696 was gepromoveerd tot licentiaat in de beide rechten werd hij op 26 juni aangesteld tot scholaster van Mechelen. Een half jaar later volgde zijn benoeming tot officiaal van Brabant (procureur-generaal van het aartsbisschoppelijke hof). Sinds november 1702 was hij vicaris-generaal van de aartsbisschop, wiens rechterhand hij werd bij de bestrijding van het jansenisme.⁹⁰ In 1711 was hij enige tijd aartsbisschoppelijke vicaris sede vacante.

Twee jaar tevoren had keizer Karel VI hem benoemd tot bisschop van Brugge. Van deze beslissing stelde hij het Brugse kapittel van de Sint-Donaas pas in 1714 in kennis. De zetel was sinds 1706 vacant geweest. Het duurde nog twee jaar voordat hij zijn intree te Brugge maakte.⁹¹ Aan de bisschopszetel was het kan-

selierschap van Vlaanderen verbonden. Zijn episcopaat kenmerkte zich door zijn onaflaatbaar ijveren tegen het jansenisme en anderzijds door een rationaliseringscampagne van de katholieke geloofsbeleving. Veel aandacht besteedde hij aan opvoeding en onderwijs. Aan het seminarie schonk hij zijn rijke bibliotheek. In 1720 kocht hij het kasteeltje Rooigem te Sint-Kruis bij Brugge, dat hij liet verbouwen als buiten- of zomerverblijf. Onlangs zijn er de restanten gevonden van zijn wijnkelder; de flessen waren voorzien van zijn wapen en devies „Ut prosim".⁹²

De modernisering van het bestuur was nog niet zover gevorderd dat bisschop Van Susteren het zonder nepotisme kon stellen, maar ook jegens zijn bloedverwanten toonde hij zich een gestrenge broodheer. Zijn achterneef Ludovicus Josephus Schoutheete (kleinzoon van Agnes Doncquers) fraudeerde met de opgave van zijn inkomenspositie en werd daarom door de bisschop ontheven van zijn pastorie van Sint-Denijs en Sint-Genesius in het bisdom Doornik.⁹³ Een andere achterneef, mr. Anthony van der Vliert⁹⁴ uit Den Bosch († 1765), kleinzoon van Johanna van Susteren, benoemde hij in 1720 tot griffier van de heerlijkheid van de proosdij van de Sint-Donatius binnen en buiten Brugge⁹⁵ en diens broer Hubertus Antonius van der Vliert werd kanunnik van de Sint-Donaas.⁹⁶ Zijn neven Jan Antonius de Doncquers en Louis Jan Martinus de Doncquers benoemde hij beiden tot kanunnik van de Sint-Donaas, terwijl de eerste bovendien zijn persoonlijke secretaris werd.

De bisschop was een beschermheer der schone kunsten. Aan zijn kathedraal schonk hij in 1731 tapisserieën en gordijnen ter waarde van 46.000 gulden en hij bouwde een uitgebreide schilderijenverzameling op. Ter gelegenheid van zijn ambtsjubileum in 1740 werden feestelijkheden georganiseerd en verschenen er verschillende gedenkschriften, waaronder een Beschrijvinge der triomphe op den vyfen-twintighjaerighen Jubilé van Sijne Doorluchtighste Hoogweerdigheydt H.-J. van Susteren (...) met uytstekende prachtigheydt geviert binnen Brugghe op den X october MDCCXXXX. Op 6 maart 1742 stierf hij.⁹⁷ Voor 6000 gulden werd een grafmonument gebouwd⁹⁸, geheel in de stijl van de pracht- en praallievende bisschop, die naam had gemaakt als kunstmecenas.⁹⁹ Zijn nicht Theresia Maria van Susteren erfde vijfwandtapijten met de geschiedenis van de patriarch Joseph, die hij in 1718 voor zijn eetkamer had laten maken. Aan haar

	broer Jan Alexander van Susteren, heer van 's-Gravenwezel, vielen onder andere de familieportretten toe en een met diamanten bezet portret-medaillon van keizer Karel VI, met wie hij op goede voet had gestaan.¹⁰⁰/td>
8.	Joannes Baptista van Susteren¹⁰¹, gedoopt te Amsterdam op 28 juli 1670, studeerde theologie aan de universiteit van Douai, koos voor het priesterschap, maar kwam niet verder dan het subdiakenaat, in welke waardigheid hij op 17 april 1698 te Leuven overleed.
9.	Martinus van Susteren¹⁰² S.J., te Amsterdam gedoopt op 15 november 1672, trad in 1691 in bij de jezuïeten te Antwerpen en werd in 1706 als missionaris gestationeerd te Alkmaar, waar hij de drie jaar tevoren gesloten statie mocht heropenen. Van de magistraat van de stad kreeg hij een toelating op 27 juli 1706, maar het Hof van Holland verbood hem zijn functie uit te oefenen en Martinus werd in september 1707 verbannen. Vervol-

	gens werkte hij in 1709-1720 te Dokkum, vanwaar hij naar Ameland vluchtte. Na een korte onderduikperiode in Friesland werd hij in 1721 rector van het college te Kortrijk, waar hij op 2 augustus 1727 overleed.
10.	Adriana van Susteren is op 14 december 1674 te Amsterdam gedoopt. In 1708 verhuurde zij voor 220 gulden per jaar haar huis De Vergulde Vijzel aan de Pensmarkt te 's-Hertogenbosch¹⁰³; het huis zou later vererven naar Joan Alexaner van Susteren hieronder. Zij leefde in Amsterdam als geestelijke dochter en was een van de weldoensters van het rooms-katholieke maagdenhuis.¹⁰⁴

V. MELCHIOR VAN SUSTEREN¹⁰⁵ is te Amsterdam gedoopt op 8 januari 1660 en trouwde daar in 1691 met Maria Constantia Barbou, dochter van de koopman Charles Barbou en van Cornelia Tensini. Hij was koopman, bankier en scheeps-assuradeur. Voorts bevrachtte hij schepen voor de vaart op Spanje en West-Indië.¹⁰⁶ In 1693 zonk zijn schip Vrouwe Johanna op weg naar Curaçao.¹⁰⁷ Hij investeerde ook in de Franse Zuidzeehandel, onder meer op Peru; in 1717 had hij een aandeel van 6000 gulden in het schip Saint-François.¹⁰⁸ Te Amsterdam maakte hij deel uit van het spraakmakende deel van de katholieke gemeenschap.¹⁰⁹ Hij kreeg in 1717 een adelsdiploma van de keizer (dat in 1735 werd bevestigd).¹¹⁰ Rond die tijd vestigde hij zich in Antwerpen, mogelijk in 1720, toen hij zijn Amsterdamse firma verkocht aan Henrico de Coecq en Philippo Barbou; hij bleeef een derde van de aandelen bezitten, waarvoor hij een promesse kreeg van ƒ 157.512:4:0.¹¹¹ De firma De Coecq-Barbou was daarna tot in de jaren 1740 actief in de handel op Spanje, Portugal en Zuid-Amerika.¹¹²

In 1728 kocht hij de heerlijkheid met het kasteel van 's-Gravenwezel.¹¹³ Het kasteel liet hij ingrijpend verfraaien door de bouwmeester Jan Peter van Baurscheit.¹¹⁴ Kort nadat hij op 20 juni 1740 had getesteerd ten gunste van zijn twee kleinkinderen¹¹⁵, is Melchior van Susteren overleden. In zijn nalatenschap bevonden zich behalve de heerlijkheid en het kasteel de huizen De Zwaan aan de Brabantse Korenmarkt en de Kleine Moriaan in de Lange Brilstraat te Antwerpen. In 1722 had hij een huis gekocht op de Meir, waaraan hij in 1727 een pand toevoegde.

Uit Melchiors eerste huwelijk stamt een zoon:¹¹⁶

1.	Gisberto Francisco van Susteren¹¹⁷, ridder, heer van 's-Gravenwezel, te Amsterdam gedoopt op 20 november 1692, trouwde aldaar op 24 juni 1717 met de op 19 september 1693 gedoopte Antwerpse patriciersdochter Helena Maria Roose, wiens ouders Jan Alexander Roose, majoor van Antwerpen, en Isabella

Victoria de Renialme gezegd de Cordes waren. In 1722 kocht hij een groot huis op de Meir.¹¹⁸Hij stierf te Antwerpen op 19 april 1723, zij op 4 maart 1727.

Uit dit huwelijk stammen:

Melchior Josephus van Susteren, te Antwerpen gedoopt op 13 april 1718, trouwde op 7 april 1739 met Regina Thérèse du Bois en overleed op 6 april 1740. Zijn weduwe, te Antwerpen gedoopt op 15 februari 1718 als dochter van Arnold Martin Louis du Bois en Marie Catherine Vecquemans, hertrouwde op 3 juli 1755 met Alexander Marie Joseph della Faille (1718-1783), kolonel van een compagnie grenadiers bij de Waalse garde. Zij had in 1755 een huishouden met vijf bedienden¹¹⁹ en stierf in 1791. Van haar zuster erfde zij de buitenplaats Pulhof te Berchem, die voorheen van haar ouders was. Deze en haar huis op de Meir 80 (thans huis Osterrieth) liet zij ingrijpend verbouwen door Baurscheit.¹²⁰

Joan Alexander van Susteren¹²¹, ridder, heer van 's-Gravenwezel, werd op 30 april 1719 te Antwerpen gedoopt. Hij studeerde aan de universiteit van Leuven¹²² en stierf op 7 mei 1764 ongehuwd en ab intestato op zijn kasteel. In 1761 was hij regent geweest van het knechtjeshuis te Antwerpen (een jongensweeshuis).¹²³ Van zijn grootvader Melchior van Susteren erfde hij onder meer tweede huizen op de Meir, waaraan hij in 1727 een derde en in 1744 een vierde toevoegde. Hij liet deze panden sinds 1745 door Jan Peter Baurscheit verbouwen tot een enkel stadspaleis - een rococo-paleis, waarvan de bouwwerkzaamheden duurden tot zijn overlijden - met een onderbreking in 1750-1753, toen Van Susteren onder curatele stond. Het vorstelijck huijs werd in 1777 ver onder de prijs verkocht voor 80.000 gulden en was van 1815 tot 1969 een koninklijk paleis.¹²⁴ Ook het kasteel van 's-Gravenwezel werd door Baurscheit in opdracht van Joan Alexander onder handen genomen.¹¹⁴ Deze was puissant rijk, onder meer als grootaandeelhouder van de Bank of England, waar hij vermogend genoeg was om te zijn geboekstaafd als capable to be chosen governor.¹²⁵ Bij zijn overlijden hadden heerlijkheid en kasteel van 's-Gravenwezel een waarde van 173.247 gulden. Hij bezat huizen aan de Keizersgracht te Amsterdam met huurwaarden van 1100 en 750 gulden, te Antwerpen het grote huis op de Meir, De Zwaan op

de Brabantse Korenmarkt en de Grote en Kleine Moriaan in de Lange Brilstraat en te 's-Hertogenbosch het huis De Vergulde Vijzel, te Merksem een buitenplaats, twaalf boerderijen, een kwart van de tiende van Baardwijk in de Langstraat en landerijen in onder meer het land van Altena en de meierij van Den Bosch.¹²⁶ De totale nalatenschap was meer dan twee miljoen waard.

Theresia Maria van Susteren is te Antwerpen gedoopt op 3 september 1721. Zij maakte op haar ziekbed op 4 augustus 1740 te Antwerpen haar testament. Zij wilde worden begraven in het familiegraf op het hoogkoor van de Sint-Jacobskerk te Antwerpen. Aan Paul Jacobs, de boekhouder van haar familie, vermaakte zij 3000 gulden, aan de douairière Van Susteren, haar schoonzus, haar zilveren toilet met alle toebehoren, aan Anna Hermans, haar huishoudster, 1000 gulden en evenveel aan Elisabeth Bellens, dienstmeid te 's-Gravenwezel. Kleinere bedragen gingen naar een reeks andere (voormalige) personeelsleden en naar haar biechtvader. Moeder Helena Maria van Susteren, abdis van het ursulinenklooster te Antwerpen, bedacht zij met een lijfrente van 300 gulden. Haar broer Joan Alexander benoemde zij tot haar universele erfgenaam en executeur van de nalatenschap.¹²⁷ Op 12 augustus 1742 is zij overleden.

IIbis. EWIT PETERS VAN SUSTEREN (Ewout, Ewalt) overleed op 12 januari 1622.¹²⁸ Hij was gehuwd met Delyken Henricx Aelberts van Horssen, die wordt vermeld als weduwe in 1626-1656.¹²⁹ In 1615 was hij fabriekmeester van de Catharinakerk¹³⁰ en commissaris van het blok van de Vismarkt ter reiniging van de Dieze.¹³¹ Hij kocht in 1611 voor 3200 gulden een huis in de Kruisstraat op de Korenbrug¹³²: de bierbrouwerij De Drie (Gouden) Kronen.¹³³

Als weduwe zette Delyken de bierbrouwerij in die Drie Croonen voort.¹³⁴ In 1639 verkocht zij een hoeve te Rosmalen.¹³⁵ Zij schonk in 1656 aan haar kinderen het vruchtgebruik van eene schoone, wel gelegen huijsinge, erve, brouwerye mette melterije ende schoone kelderinge, putsteijger bij de Korenbrug aan de waterstroom, geheten de Drije Croonen. De kinderen verkochten hun delen aan hun zwager Nicolaes van Riethoven, die elk van de andere drie een erfcijns van ƒ 62:10:0 beloofde.¹³⁶

Kinderen:¹³⁷

1.	Mechtelt van Susteren¹³⁸ is op 3 september 1606 te 's-Hertogenbosch Metken gedoopt en was minstens sinds 1656 de weduwe van Jan Hendricks de Roij, met wie zij op 31 oktober 1627 te 's-Hertogenbosch was getrouwd. In 1682 was zij een van de erfgenamen van Elisabeth van Horssen, weduwe van Guitham Dongius.¹³⁹ Zij was koopvrouw, vermoedelijk in textiel, ging bankroet, stierf op 10 maart 1686¹⁴⁰ en liet een desolate en geabandonneerde boedel na.¹⁴¹ In 1688 werd de desolate boedel van wijlen Mechtelt van Susteren verkocht.¹⁴²
2.	Catharina van Susteren¹⁴³, op 6 oktober 1610 gedoopt te 's-Hertogenbosch, trouwde aldaar op 31 oktober 1628 met Gysberto van Boxmeer¹⁴⁴, koopman te 's-Hertogenbosch, zoon van Anthonis Rutgers van Boxmeer, bierbrouwer in Het Hooghuis van Megen in de Hinthamerstraat, en van Maryken Coenraets van den Dungen. Zij testeerde met hem op 17 oktober 1657¹⁴⁵ en was zijn weduwe in 1658-1675.
3.	Peeter Ewit Peeters van Susteren, volgt onder Ilibis op pagina 81.
4.	Maria Eduwarts van Susteren, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 29 september 1615, trouwde op 18 november 1638 met Niclaes van Riethoven¹⁴⁶, zoon van Lambert Janssen van Riethoven, graanhandelaar in de Twee Snoecxkens aan de Vismarkt¹⁴⁷, en van Niclaesken Niclaes Henricx Scheevers. Zijn ouders gaven hem 1000 gulden mee en beloofden hem eerlyck te versien van cleederen, soo lynen als wullen, naer zynen staet,

	mitsgaders eenen uytstessel naer behooren.¹⁴⁸ Niclaes werd ook Van Geffen genoemd, mogelijk naar zijn geboorteplaats. Hij kocht in 1636 zijn schoonfamilie voor ƒ 4312:10:0 uit de Drije Croonen¹⁴⁹ en verdiende voortaan de kost als bierbrouwer. Hij en zijn vrouw testeerden in 1661¹⁵⁰ en een jaar later was hij weduwnaar. Nog een jaar later, in 1663, was Riethoven bankroet en voortvluchtig. Zijn crediteuren verkochten voor 1330 gulden zijn huis aan de Brede Haven, dat oorspronkelijk afkomstig was van zijn schoonmoeder.¹⁵¹
5.	Frans van Susteren, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 21 september 1621, leefde nog in 1641.
6.	Handriek Eeuwits van Susteren, overleden op 14 mei 1634.¹⁵²

IIIbis. PEETER EEWIT PEETERS VAN SUSTEREN¹⁵³ in de Gulde Pasteij is op 31 januari 1614 te 's-Hertogenbosch gedoopt. Met zijn vrouw Maria Jacobs Donck verkocht hij in 1640 land te Vught.¹⁵⁴ Zij was een dochter van Jacob Donck Geraerts en van Maria van Heessel van Loosbroeck¹⁵⁵; in 1670 was zij erfgename van Adriaen Uwens.¹⁵⁶ In 1636 werd Peeter meester in het vleeshouwersambacht¹⁵⁷ en in 1639-1645 was hij koopman.¹⁵⁸ In 1640 en 1641 belastte hij zijn huis int Wit Cruis aan de Markt met erfcijnzen van 30, 35 en 16 gulden.¹⁵⁹ Maria was zijn weduwe in 1651 e.v.¹⁶⁰, zette de negotie van haar man voort en overleed in 1684.

De kinderen uit dit huwelijk waren:¹⁶¹

Ewaldus van Susteren, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 23 februari 1638, werd in 1654 ingeschreven aan de universiteit van Leuven¹⁶² en studeerde nog in 1663 –toen althans trok hij nog de studiebeurs van Jan Jansschens van Aerle.¹⁶³ Nadien wordt hij nooit met een academische titel gezien. Hij trouwde te 's-Hertogenbosch op 4 mei 1659 met Maria van Berkenbosch¹⁶⁴; hij woonde aan de Markt, zij in de Hinthamerstraat. In 1668 verkocht zij met haar broers en zusters het huis de Herpe in de Hinthamerstraat, dat zij hadden geërfd van hun ouders Reynier van Berckenbosch en Johanna Lintermans.¹⁶⁵

In 1673 lag Peter van Susteren op zijn sterfbed.¹⁶⁶

Zijn en Maria's kinderen waren:

A.	Deliana, op 14 augustus 1660 gedoopt te 's-Hertogenbosch.
B.	Maria, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 19 oktober 1661.
C.	Petrus, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 15 september 1665.

D.	Joanna, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 28 januari 1671.

Maria van Susteren, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 22 juni 1639, trouwde met Jasper van der Jeucht, weduwnaar van Catharina Coelemans. In 1696-1709 werden te 's-Hertogenbosch negen kinderen uit hun huwelijk gedoopt. Jasper en Maria maakten op 21 april 1712 of 1713 een testament en in 1719 was Maria weduwe.¹⁶⁷

Jacobus van Susteren¹⁶⁸, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 3 augustus 1641, koopman aldaar, trouwde te Berlicum op 1 november 1662 met Petronella Henrick Martens van Veerdonck¹⁶⁹, met wie hij in 1663 testeerde.¹⁷⁰ Zij is te Berlicum gedoopt op 3 januari 1641. In 1677 werd zijn huisraad geïnventariseerd, waarin zich bierbrouwersgereedschap bevond.¹⁷¹ In 1668 en 1675 werd hij suikerbakker genoemd.¹⁷²

In 1703 procedeerden Jacobus' kinderen en erfgenamen over het dak op het achterhuis van het Witte Cruijs aan de Hooge Steenweg, afdruppend op het erf van den Bock daarnaast.¹⁷³ Het waren:

A.	Agnes van Susteren¹⁷⁴ werd op 14 december 1663 gedoopte te 's-Hertogenbosch.
B.	Petronella, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 9 juli 1665.
C.	Henrick, op 29 november 1666 gedoopt te 's-Hertogenbosch.
D.	Jacobus, op 25 juli 1669 gedoopt te 's-Hertogenbosch.
E.	Joanna Elisabetha van Susteren, op 26 januari 1671 gedoopt te 's-Hertogenbosch, trouwde met Andries Olijslagers (in 1737 71 jaar oud¹⁷⁵). Zij stierf als zijn kinderloze weduwe in of kort voor 1743. Haar zusters Deliana en Johanna Maria waren haar (mede-)erfgenamen.¹⁷⁶
F.	Deliana van Susteren¹⁷⁴, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 25 april 1673, kocht in 1727 samen met haar zusters Johanna Maria en Hendrina van hun neef Pieter Beekvelt te Bilbao voor 1052 gulden een huis in de Sint-Jorisstraat, aan de achterzijde aan de Dieze.¹⁷⁷ Deliana en Johanna Maria – hun zus Hendrina was overleden – verkochten het in 1751.¹⁷⁸
G.	Henrica, gedoopt te 's-Hertogenbosch op 13 juni 1675.
H.	Maria, op 20 juli 1676 gedoopt te 's-Hertogenbosch.
I.	Joanna Maria van Susteren¹⁷⁴, gedoopt te 's-Her-

	togenbosch op 17 september 1677.
J.	Hendrina van Susteren, op 12 mei 1679 gedoopt te 's-Hertogenbosch, overleden voor 1752.

Francisca, te 's-Hertogenbosch gedoopt op 18 juni 1643.

Beatrix van Susteren¹⁷⁹ is op 20 december 1648 te 's-Hertogenbosch gedoopt en trouwde daar op 1 februari 1665 met Corstiaen Janssen van Beeckvelt uit Balcum (Berlicum). Deze zoon van Jan Peters van Beeckvelt en Johanna van Roosmalen werd in 1666 toegelaten tot het Bossche vleeshouwersambacht¹⁸⁰, maar geneerde zich als bierbrouwer. In 1683 was een beurs vacant, die was gebruikt door Beatrix en gesticht door Anna van Asseldonck ex matre Donck.¹⁸¹ In 1706 kocht Beatrix, dan weduwe, een fraaie, plaisante tuin met bomen en tuinhuisje in de Sint-Jorisstraat.¹⁸² Haar zoon Pedro van Beekvelt vestigde zich als koopman en bankier te Bilbao.¹⁸³

Hendrick van Susteren was gehuwd met Maria Reynder Anthonis van den Boom.¹⁸⁴ Samen met zijn zwager Jan Reyniers van den Boom verkocht hij in 1680 het huis den Externest te Lith.¹⁸⁵ Zijn kinderen maakten in 1682 aanspraak op de fundatie van Johan van Asseldonck, in leven kanunnik van de Sint-Goedele te Brussel, die heel naer maeghschap was als volle neef van hun grootmoeder Maria Donck. Zij konden de fundatie wel gebruiken, aangezien zij arm, moederloos ende gansch van geen middelen versien sijn.¹⁸⁶

Uit dit hwelijk zijn geboren:

A.	Peter van Susteren, geboren te Lith in 1670 aldaar begraven op 20 april 1741, was gehuwd met met Catrijn Hendrick van Dortmont (begraven te Lith op 18 november 1746). In Lith werden in 1698-1721 hun twaalf kinderen gedoopt.¹⁸⁷
B.	Eduardus van Susteren is op 28 februari 1674 gedoopt te Lith.
C.	Antonia, op 8 november 1680 gedoopt te 's-Hertogenbosch.

Afkortingen

BHIC	Brabants Historisch Informatiecentrum
GAA	Gemeentearchief Amsterdam
GAH	Gemeentearchief 's-Hertogenbosch
GAR	Gemeentearchief Rotterdam
NA	Nationaal archief Den Haag
ONA	Oud-notarieel archief
OSA	Oud-stadsarchief
SAA	Stadsarchief Antwerpen
UA	Het Utrechts Archief

Noten
1.	GAH, R 1404, f 113, 31 augustus 1580. OSA 1431, § 60C penning sub uitgaven, ongef., 31 augustus 1580.
2.	GAH, R 1417, f 477, 14 juli 1582. OSA 1433, § 60e penning sub uitgaven, ongef., 6 juni 1582. OSA 1434, § 60e penning sub uitgaven, ongef., 4 oktober 1582. J. Mosmans en A.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch, 1907) 50, geven aan de Smalle Haven in 1605 De drije Paternosters – wat hetzelfde huis kan zijn.
3.	A.F.O. van Sasse van Ysselt, De voorname huizen en gebouwen van 's-Hertogenbosch, alsmede hunne eigenaars en bewoners in vroegere eeuwen. Aanteekeningen uit de Bossche schepenprotocollen, loopende van 1500-1810 (3 dln.; 's-Hertogenbosch, [1911-1914]) I, 211.
4.	GAH, R 1857, f 326, 6 maart 1639. R 1925, f 39, 9 november 1626.
5.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, I, 139.
6.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, I, 139.
7.	C.F.X. Smits, De grafzerken in de kathedrale Sint Janskerk van 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch, 1912) 177.
8.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 570. R.A. van Zuijlen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch, chronologisch opgemaakt en de voornaamste gebeurtenissen bevattende. (Stadsrekeningen van het jaar 1399–1800) (2 stukken; 's-Hertogenbosch, 1863-1866) 1151, 1157. GAH, R 1562, f 560, 7 september 1643.
9.	SAA, N 2258-I, f 296, 4 mei 1637. GAH, R 1562, f 560, 7 september 1643. N 2756, f 5, 22 juni 1660.
10.	Smits, De grafzerken, 50. Volgens de toonaangevende, achttiende-eeuwse, Antwerpse genealoog J.B. van Straelen overleed hij op 29 juli 1636: Koninklijke Bibliotheek Brussel, Handschriften-kabinet 11-767, dl. XI, no. 73. A. van Sasse van Ysselt, „De familie Van Susteren", Taxandria, XXIX (1922) 304, geeft zonder bronvermelding de overlijdensdatum van 1612.
11.	Smits, De grafzerken, 271.
12.	Van Straelen (zie noot 10) geeft als haar over lijdensdatum 29 juli 1636.
13.	GAH, R 429, ongef., 13 april 1606. GAH, OSA 118, f 134v, 2 mei 1597. OSA 1675, § 60^e penning sub uitgaven, ongef., 29 januari 1579. OSA 1689, § inkomsten van de 60^e penning, ongef., 22 januari 1592 OSA 3070, f LXVI, 7 december 1603. Van Zuijlen, Inventaris der archieven, 1219.
14.	GAH, R 1539, f 366, 31 mei 1628. R 1564, ff 241-245, 24 en 25 januari 1645. R 1600, f 147, 21 januari 1645. R 1856, f 359, 18 april 1624. R 1925, f 37, 4 november 1626.
15.	GAR, Rotterdam ONA 168, no. 168, 27 november 1638. SAA, Insolvente Boedelskamer 1570. 29 november 1644. GAH, R 606-II, 4 december 1668. R 800, 9 oktober 1668. BHIC, Raad van Brabant 197, ongef., ongedateerd rekest met apostille de dato 29 juli 1666. Idem 199, ongef., 7 september 1668 (tussen de in oktober 1669 gefiatteerde rekesten).
16.	GAH, N 2683, f 51, 1 juli 1652. N 2688, ongef., 22 oktober 1639. R 431, ongef., 3 januari 1640. R 673, 6 juni 1651. R 675, 19 september 1651. R 688, 8 maart 1650. R 729-I, 21 september 1666. R 1028, 12 juni 1657. R 1564, f 324, 2 maart 1645. R 1572, f 41, 23 oktober 1649. SAA, N 2260, f 372v, 27 augustus 1645.
17.	GAH, R 794-II. R 1561, f 179, 25 juli 1642. R 1565, f 336, 28 april 1645. R 1567, f 47, 23 juli 1646. Van Zuijlen, Inventaris der archieven, II, 1432.
18.	GAH, R 1549, f 456v, 14 februari 1638. R 1550, f 59, 13 januari 1639. R 1565, f 259, 18 mei 1645.
19.	GAH, R 1565, f 304v, 28 maart 1645; f 336, 28 april 1645.
20.	GAH, N 2680, no. 25, 25 januari 1638.
21.	GAH, R 1931, ongef., 1650: extract uit het testament van Jan van Susteren en Aeltjen Peeters van Weert, gemaakt voor notaris Peeter van Bree op 29 mei 1650.
22.	GAH, N 2707, f 533, 19 november 1651.
23.	BHIC, Raad van Brabant 286, ongef., ongedateerd rekest met apostille de dato 5 juni 1652.
24.	GAH, N 2727, no. 6, 29 november 1653.
25.	GAH, R 675, 9 oktober 1668.
26.	GAH, R 1926, f 210v, 26 oktober 1658. R 1932, ongef., 20 september 1663.
27.	GAH, R 1628, f 25, 4 november 1670.
28.	GAH, Oud archief B 150, f 20, 6 april 1645. R 1567, f 307v, 5 april 1645. Veronika Joukes, Os Flamengos no Noroeste de Portugal (1620-1670). Subsidios par a reconstituição da vida dos Flamengos no Noroeste de Portugal de 1620 até 1670 (Porto, 1999) LXXIX, CXL, CXLVIII.
29.	E. Stols, De Spaanse Brabanders of de handelsbetrekkingen der Zuidelijke Nederlanden met de Iberische wereld 1598-1648, dl. II (Brussel, 1971) 11, 64.
30.	GAH, R 286, 14 oktober 1631. R 304, 24 maart 1676, f 6. R 431, ongef., 21 augustus 1641;
.	31 oktober 1645. R 1115, 11 januari 1650; 24 juni 1659. R 1116, 25 januari 1650. R 1564, f 245, 24 januari 1645. R 1571, f 353v, 9 maart 1649. R 1572, f 131v, 3 december 1649. R 1567, f 307v, 5 april 1645. R 1595, f 78v, 29 april 1651. R 1601, f 180, 4 februari 1645. R 1628, f 29, 7 november 1670. R 1630, f 553v, 27 januari 1678. R 1643, f 270v. 1 maart 1669. R 1645, f 286, 30 juli 1670. N 2672, f 348, 17 december 1638. N 2730, f 283, 5 september 1662. N 2743, f 251, 18 februari 1666. N 2789, f 58, 25 september 1685. Oud archief. inv. Van Zuijlen B 150, f 20, 6 april 1645. B 154, f 8, 8 oktober 1648. SAA, N 2260, f 372v, 27 augustus 1645.
31.	GAH, R 1527, f 299, 25 juni 1626. R 1549, f 13, 15 oktober 1636; f 472vo, april 1638. Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 541.
32.	J. Mosmans, „Altaar en altaargoed van het korenkopersgilde te 's-Hertogenbosch", Taxandria, XVII (1910) 175.
33.	GAH, N 2742, f 162, 17 november 1659; f 291, 30 november 1660; f 300, 5 januari 1661. N 2743, f 63, 24 april 1664. R 1085, 9 april 1652: aanspraak aangaande in 1635-1646 door Henrick geleverde bieren. R 1109, 9 april 1652.
34.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 555. Vgl. R 1549, f 183, 28 april 1637.
35.	GAH, R 979, 25 mei 1660.
36.	GAH, R 458, ongef., 19 april 1633. N 2719, f 176, 24 januari 1659. Vgl. GAR, Rotterdam ONA 327, no. 19, 11 januari 1639.
37.	GAH, N 2672, f 175, 3 september 1636.
38.	NA, Raad van State 2134, f XXIII v.
39.	GAH, Oud archief, inv. Van Zuijlen A-28, f 199v, 1 december 1631.
40.	BHIC, Leen- en tolkamer 131, f 50, 19 juli 1632, BHIC, Collectie Rijksarchief 172, f 160v, 12 november 1631; f 425v, 19 december 1631.
41.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 562.
42.	GAH, OSA 1734, f 10v, 2 december 1637.
43.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 172
44.	GAH, OSA 1734, f 18v, 17 mei 1638. N 2822, f 50, 28 januari 1680.
45.	GAH, OSA 1731, f 26v, 24 augustus 1635. BHIC, Raad en Rentmeester-Generaal 288, f 13.
46.	BHIC, Raad en Rentmeester-Generaal 314, 24 mei en 10 juni 1675; 13 maart 1681. Vgl. N. Jurgens, „Molenwandeling over de stadswal", 's-Hertogenbosch, V (1997) 143.
47.	GAH, R 1169, f 405v, 20 juni of juli (de maand valt in de vouw van de akte) 1654. N 2730, f 137, 20 juli 1662.
48.	GAH, N 2699, f 235v, 20 februari 1660.
49.	GAH, N 2822, f 333, 16 december 1680.
50.	GAH, R 1661, f 180v, 13 maart 1687. N 2825, f 64v, 8 maart 1687; f 78, 13 maart 1687; f 97, 14 maart 1687. Vgl. R 1657B, f 168v, 9 januari 1699: verkoop van de windmolen.
51.	GAR, Rotterdam ONA 1237, nrs. 9 en 15, 12 februari 1683. SAA, Insolvente Boedelskamer 226, 649, 868, 2110. M. van Durme, Les Archives générales de Simancas et l'histoire de la Belgique (IXe-XIXe siècles) (4 dln.: Brussel, 1966-1990) 11, 729.
52.	GAA, N 2201, p. 10, 2 augustus 1656; p. 110, 26 augustus 1656. N 2228, p. 209, 20 september 1668.
53.	J. Denucé, Na Peter Pauwels Rubens. Documenten uit den kunsthandel te Antwerpen in de XVIIe eeuw van Matthijs Musson (Antwerpen, 1949) 303, 304, 315, 318, 319, 325-329, 342, 343.
54.	GAA, N 2253, p. 137, 29 september 1677.
55.	UA, U133a1, no. 32, 7 juli 1698.
56.	BHIC, Collectie Aanwinsten 382, 22 maart 1625 (in dorso een kwitantie voor Cato). UA, U133a1, no. 145. 14 september 1705.
57.	L.F.W. Adriaenssen, „Philippus Suyskens roddelt een stamboom bij elkaar", Gens Nostra, LI (1996) 244.
58.	UA, U100a20, no. 26, 3 november 1711. U100a22, no. 12, 10 juli 1714. U1190a2, no. 56, 14 april 1698. Adriaenssen, „Philippus Suyskens", 244, 245.
59.	UA, U153a3, no. 101, 20 september 1724.
60.	Karel Degryse, De Antwerpse fortuinen. Kapitaalsaccumulatie, -investering en -rendement te Antwerpen in de 18de eeuw (Antwerpen, 2005)
61.	Rijksarchief Brugge, Vrije van Brugge, Staten van goed, 2e reeks, nrs. 16522 en 16767. GAH, N 2787, f 369, 7 oktober 1681. N 2791, f 342, 17 oktober 1675. SAA, Insolvente Boedelskamer 2110. A. Viaene, „Fortuin gaan maken in Spanje", Biekorf, LXX (1969) 262, 263.
62.	GAH, N 2716, f 48,13 april 1656.
63.	GAH, R 1936, ongef., 29 maart 1687 (tussen de in 1692 geëmployeerde akten).
64.	GAH, N 2855, f 75, 10 augustus 1688. N 2736, f 221, 8 november 1687; f 252, 19 mei 1688. Gereformeerd Burgerweeshuis 1212, 12 augustus 1688.
65.	GAH, R 1682, f 49v, 21 februari 1692. N 2825, f 112v, 31 mei 1687. N 2826, f 295, 20 februari 1692. Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 555.
66.	Rijksarchief Brugge, Processen Brugse Vrije 9252, 1721. Vgl. Idem 1774.
67.	Carmen Sanz Ayán, „Asentistas holandeses en las finanzas de la monarquia hispánica (1680-1715)", in: Jan Lechner en Harm den Boer (red.), España y Holanda. Ponencias leídas durante el Quinto Coloquio Hispanoholandés de Historiadores (Amsterdam, 1995) 154.
68.	In 1687-1688 is sprake van een C. van Susteren op Sint-Eustacius, die wellicht mag worden geïdentificeerd met Cornelis van Susteren uit Zeeland (Jean-Christophe Germain, „Compléments et commentaires sur la famille van Susteren en Guyane et aux Antilles au XVIIème siècle", Généalogie et histoire de la Caraïbe, bulletin 89 (januari 1997) 1835).
69.	J. Wils en A. Schillings, Matricule de l'université de Louvain, dln. II-X (Bruxelles, 1946-1967), VII, 29, no. 194, 186.
70.	GAH, N 2842, f 351, 22 maart 1700.
71.	Rijksarchief Brugge, Processen Brugse Vrije 5010, 1728-1730.
72.	H. Bots, I. Matthey en M. Meyer, Noordbrabantse studenten 1550-1750 (Tilburg. 1979) 677, no. 5065.
73.	GAH, N 2856, f 303, 5 oktober 1696. R 743-I, 20 oktober 1693. Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 171.
74.	GAH, N 2742, f 432, 19 juni 1662: vier voorname coopluyden van Den Bosch getuigen dat Johan van Beugen een koopman is van onbesproken gedrag.
75.	GAH, N 2731, f 176, 27 maart 1668.
76.	GAH, N 2830, f 201v, 22 maart 1694.
77.	GAH, N 2842, f 530, 15 december 1700.
78.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, II, 93.
79.	GAH, N 2844, f 81, 7 mei 1705; f 321, 9 april 1706. Vgl. R 575-II, 15 april 1704: in 1699-1700 verhuurde Johanna weduwe Van Beughem de huizing de Ketel in de Verwersstraat.
80.	GAH, R 1939, ongef., 3 november 1699 (geemployeerd 3 december 1694). Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, II, 93, 216; III, 178, 240.
81.	A.C. Broek, Beschryving der vryheid St. Oden Rode. Manuscripten uit 1832 over de geschiedenis van Sint-Oedenrode (Sint-Oedenrode, 2003) II-180.
82.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 172, 181.
83.	Bots e.a., Noordbrabantse studenten, 678, no. 5067.
84.	Over Gisberto en zijn vrouw zal uitgebreid worden gesproken in mijn boek over de geschiedenis van de familie Donkers.
85.	M. van Durme, Les Archives générales de Simancas et l'histoire de la Belgique (IXe-XIXe siècles) (4 dln; Brussel, 1966-1990) 111, 115, 252. Zie ook noot 110.
86.	Menologium van de Sociëteit van Jezus, II, 440, 441. Van Miert, „Een zevental jezuïeten", 4446. Polman, Romeinse bronnen, III, 695-697, 705.
87.	GAA, N 2180, p. 124, 14 augustus 1675.
88.	SAA, Insolvente Boedelskamer 1795. Biographie nationale, dl. XXIV (Bruxelles, 1926-1929) 287-311. A. Pasture, „Les archives de la visite 'ad limina' pour les deux anciennes provinces ecclésiastiques des Pays-Bas, Malines et Cambrai (1589-1800)", Bulletin de la Commission royale d'histoire de la Belgique, LXXXIII (1920) 304, 323, 342, 386-388, 479, 482. N. Leplae, ,Brugge tien jaar zonder bisschop (1706-1716)", Standen en Landen, XLIV (1968) passim. N. Leplae, „Betwistingen rond de benoeming van parochieherders in de Oostenrijkse Nederlanden, bijzonder in het bisdom Brugge, in de eerste helft der XVIIIe eeuw", Standen en Landen, LX (1972) passim.
89.	GAA, N 3723, p. 735, 3 mei 1693.
90.	Hij publiceerde te Brussel in 1704 een 492 bladzijden dikke Causa Quesnelliana seumotivum juris proprocuratore curiae ecclesiasticae Mechliniensis, actore contra Paschasium Quesnel, oratorii Berulliani in Gallia presbyterum, citatum fugitivum.
91.	Illustrissimo ac Reverendissimo D. Henrico-Josepho van Susteren, decimo guano Brugensium episcopo, perpetuo Flandrice cancellaris, felicibus auspiciis Mechliniae inaugurato, Brugenses infulas gratulator et applaudit gymnasium Mechliniense Societatis Jesu Anno MDCCXVI (Brugis, Vande Capelle, 1716).
92.	Stéphane Vandenberghe, „De wijnkelder van bisschop H.J. van Susteren", Brugs Ommeland (1986) afl. 1/2, 122 e.v.
93.	Leplae, „Betwistingen rond de benoeming van parochieherders", 32.
94.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, II, 93, 216; III, 172, 178, 240. Bots e.a., Noordbrabantse studenten, 736, no. 5578.
95.	Rijksarchief Brugge, Proosdij Sint-Donaas Brugge 2, 1766: 143, 1720-1722. Biographie nationale, XXIV (Bruxelles, 1926-1929) 302.
96.	Bots e.a., Noordbrabantse studenten, 736, no. 5579.
97.	J. Arents, Oratio funebris Hen. van Susteren XIV Brugensium episcopo habita in ecclesia S. Donatiani die 28 Feb. 1742.
98.	A. van Zuylen van Nyevelt, „Tombeau de Mgr Van Susteren, évêque de Bruges", Handelingen van het genootschap voor geschiedenis, LXII (Brugge, 1912).
99.	Guy Delmarcel, het kunstmecenaat van Henricus Josephus van Susteren 14de bisschop van Brugge (licenticaatsthesis, Katholieke Universiteit Leuven, september 1993).
100.	In 1741 vierde hij diens plechtige uitvaart te Brugge: Epicedium sive oratorio funebris in solemnibus exequiis Caroli VI. Immortalis memoriae celebratis in Cathedrali Brugens 12 januarii 1741, habita a illustrissimo ac reverendissimo domino Henrico Josepho van Susteren episcopo Brugensis.
101.	Van Miert, „Een zevental jezuïeten", 47.
102.	Menologium van de Sociëteit van Jezus II, 75, 76. Van Miert, „Een zevental jezuïeten", 48, 49. Polman, Romeinse bronnen, IV, 63, 70, 645. M.Th.J. van der Vorst, Holland en de troebelen in de Hollandse Zending 1702-1727 (Nijmegen, 1960) 116.
103.	GAH, N 2845, f 336, 8 februari 1708.
104.	T.C.M.H. van Rijckevorsel, Geschiedenis van het R.C. Maagdenhuis te Amsterdam. 1570-1887 (Amsterdam, 1887) 76.
105.	GAA, N 2259. p. 230, 9 augustus 1680. N 3723, p. 541, 24 maart 1693; p. 561, 25 maart 1693; p. 596, 1 april 1693; p. 705, 4 mei 1693; p. 1057, 3 augustus 1693. N 4183, no. 254, 10 september 1689. N 5818A. ongef., 4, 5 en 6 juni 1714. N 5889, p. 987, 21 augustus 1703. N 5898, p. 527, 6 november 1705. N 7946B, p. 517, 24 mei 1708. N 7846C, p. 157, 13 juni 1708. N 7983, p. 14, 4 augustus 1719. GAH, N 1712, f 291, 17 mei 1737. SAA, Insolvente Boedelskamer 2110.
106.	GAA, N 3718-I, f 613, 23 mei 1701.
107.	GAA, N 3723. p. 478, 5 maart 1693.
108.	Degryse, De Antwerpse fortuinen, 42, 53.
109.	Van Rijckevorsel, Geschiedenis van het R.C. Maagdenhuis, 83, 112. Polman, Romeinse bronnen, III, 277; IV, 90.
110.	P. Janssens en L. Duerloo, Wapenboek van de Belgische adel (4 dln.; Brussel, 1992) IV, 577.
111.	Degryse, De Antwerpse fortuinen, 247; bijlage I, in voce* Van Susteren; bijlage XI, in voce Van Susteren.*
112.	GASD, N 7997, no. 19, 2 mei 1721. N 8973, no. 1231, 30 december 1745 (Cádiz en Vera Cruz in Mexico). N 10217, no. 227, 5 mei 1740 (Portugal). Philippo Barbou was een zoon van Octavio Barbou, zwager van Melchior van Susteren. Henrico de Coeck was gehuwd met Lucia Theresia van Honsem, wiens broer Ignatio een zwager was van Melchior.
113.	Frans Baudouin, „Jan Peter van Baurscheit de jonger, architect 1699-1768", Lira Elegans, IV (1994) 106.
114.	Baudouin, ,Jan Peter van Baurscheit", 104-113. Inge Maria Breedtveld Boer, Tekenen en vasseren. Het bedrijf van Jan Peter van Baurscheit (1699-1768) en de architectuur in het tweede kwart van de achttiende eeuw (dissertatie Universiteit Utrecht, 2003) 238-248.
115.	Public Record Office Londen, Prerogative court of Canterbury 11/720, f 378v, 13 juli 1741.
116.	Koninklijke Bibliotheek Brussel, handschriftenkabinet 11-767, deel XI, no. 73. Van Sasse van Ysselt, „De familie Van Susteren", 306. P.J. Goetschalckx, „De familie Van Susteren en hare goederen onder Merxem", Taxandria, XXX (1923).
117.	GASD, N 5332A, f 77, 2 mei en 26 oktober 1697. N 5332B, no. 53, 27 januari 1698 (hij wordt mede-erfgenaam van zijn tante Cornelia Barbou); no. 134, 13 januari 1698. N 5346, f 113, 21 november 1695. N 5347, f 161v, 27 januari 1698.
118.	Baudouin, „Jan Peter van Baurscheit", 106, 209.
119.	Degryse, De Antwerpse fortuinen, bijlage I, in voce Van Susteren.
120.	Baudouin, „Jan Peter van Baurscheit", 240, 287-301.
121.	Rijksarchief Brugge, Brugse Vrije, Staten van goed 4e reeks, no. 1838, 7 mei 1769. SAA, Genealogisch fonds 89 (inventaris van zijn nalatenschap), 125. Insolvente Boedelskamer 1762.
122.	Schillings, Matricule de l'université de Louvain, VIII, 26, no. 10, februari-augustus 1736.
123.	„Het knechtjens-huis te Antwerpen", Belgisch Museum, V (1841) 178.
124.	Baudouin, „Jan Peter van Baurscheit", 205-237. Breedtvelt Boer, Tekenen en vasseren, passim, met name 184-195.
125.	L. Michielsen, „De handel", in: Genootschap voor Antwerpse Geschiedenis (red.), Antwerpen in de XVIIIde eeuw (Antwerpen, 1952) 119.
126.	Baudouin, „Jan Peter van Baurscheit", 206, 207. Degryse, De Antwerpse fortuinen, bijlage XI, in voce Van Susteren.
127.	Public Record Office Londen. Prerogative court of Canterbury 11/720, f 382, 24 september 1742.
128.	Smits, De grafzerken, 271.
129.	GAH, R 282, 9 oktober 1626. R 286, 23 maart 1632; 3 augustus 1632; 29 augustus 1634. R 431, ongef., 30 september 1638; 17 mei 1639; 24 mei 1640; 14 september 1640; 7 februari 1642; 18 februari 1642; 27 juni 1642. R 1537, f 566v, 17 juni 1626. R 1611, f 214v, 9 februari 1656. N 2685, f 173, 29 oktober 1640. Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 483.
130.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, I, 344.
131.	GAH, OSA 126, f 7v, 30 juni 1615.
132.	GAH, Oud archief, inv. Van Zuijlen B 116. § ontvangsten van de 60^e penning, 4 februari 1611.
133.	BHIC, LTK 131, f 57v, 13 juli 1633. GAH, N 2685, f 189, 16 mei 1641. R 916, 30 januari 1632.
134.	BHIC, Collectie Rijksarchief 173, f 414, 23 oktober 1632.
135.	GAH, R 1558, f 6v, 12 oktober 1639.
136.	GAH, R 1585, f 19, 6 april 1656.
137.	GAH, R 1613, f 299v, 12 augustus 1658. R 1639, f 41, 6 oktober 1661. R 1650A, f 96v, 12 januari 1679. R 1661, f 143, 5 november 1686. R 1680, f 165v, 13 maart 1689; f 244, 22 juli 1689. N 2710, f 293, 5 november 1661; 321, 7 juni 1662.
138.	GAH, R 1620, f 91v, 15 december 1664. R 1937, ongef., 24 maart 1682. N 2710, f 372, 7 augustus 1663.
139.	GAH, N 2836, f 306, 18 maart 1682; f 332, 28 april 1682.
140.	Smits, De grafzerken, 271.
141.	GAH. Oud archief, inv. Van Zuijlen, stadsresoluties A 83, f 22v, 13 december 1686. N 2816, f 473, 11 maart 1686; f 480, 29 april 1686; f 486, z.d.; f 490, 6 mei 1686.
142.	GAH, N 2811, f 156, 24 mei 1688.
143.	GAH, R 1620, f 92, 15 december 1664. N 2710, f 33, 17 februari 1660; f 61, 9 juli 1660; f 273, 18 juli 1661; f 342, 15 december 1662. N 2733, f 86, 30 september 1675.
144.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 145.
145.	GAH, R 1933, ongef.
146.	GAH, N 2666, testament no. 14, 27 november 1653. Smits, De grafzerken, 76.
147.	SAA, N 2258-II, f 87v, 7 september 1638. N 2259, f 89, 24 januari 1641.
148.	SAA, N 2258-II, f 111, 5 november 1638.
149.	GAH, Oud archief, OSA 1752, f 13v, 6 april 1636.
150.	GAH, N 2730, f 76.5 augustus 1661.
151.	GAH, R 1618, f 546v, 20 augustus 1663.
152.	Smits, De grafzerken, 271.
153.	GAH, R 457, ongef., 24 september 1647. R 891, 13 december 1641.
154.	GAH, R 1597, f 118v, 5 april 1640.
155.	GAH, N 2815, f 364, 9 januari 1683; vgl. f 283, 27 oktober 1682.
156.	GAH, N 2757, no. 337, 26 oktober 1670.
157.	H.B.M. Essink, „Slagersstamreeksen van enige personen die in de periode 1780-1820 in Den Bosch vleeshouwer werden", De Brabantse Leeuw, IX (1960) 28.
158.	GAH, R 431, ongef., 22 september 1639. R 1073, 24 oktober 1645.
159.	GAH, R 1551, f 21, 6 december 1640. R 1559, f 443v, 29 april 1641. R 1598, f 23v, 22 oktober 1641.
160.	GAH, R 987, 21 november 1651. R 1577, f 239, 24 mei 1652.
161.	GAH, R 691-II, 1700. R 1939, ongef., 27 juni en 11 augustus 1699 (geëmployeerd op 11 augustus 1699). R 1933, ongef., 19 januari 1658. N 2817, f 140, 12 november 1687.
162.	Bots e.a., Noordbrabantse studenten, 677, no. 5064.
163.	NA, Staten-Generaal 5032-I, brief van Florens Schuyl, 12 september 1663. Staten-Generaal 12548-334, Naemen der studenten der beursen, gefundeert inde stadt ende meijerije genietende, f 13. Staten-Generaal 12555-45, Balance vanden beursen, 17 november 1660, lijst van bursalen.
164.	GAH, R 1643, f 248v, 20 april 1668.
165.	GAH, R 1623, f 164, 9 januari 1668. R 1624, f 311v, 25 juni 1668.
166.	GAH, N 2773, f 126, 27 februari 1673. N 2785, ff 176 en 177, 14 februari 1673.
167.	GAH, R 1713, f 426, 12 mei 1719. N 2939, f 246, 3 februari 1719. R 1714, f 206, 4 april 1720; f 248v, 22 mei 1720.
168.	GAH, R 832, 4 december 1663. R 1598, f 23v, i.m., 14 september 1733: zijn kinderen worden gekweten van een erfcijnsplicht. R 1627, f 142, 8 februari 1670. N 2817, f 39, 17 maart 1687.
169.	GAH, R 303, 24 april 1668, f 4. R 1654, f 152, 19 oktober 1688.
170.	GAH, N 2710, f 355, 2 juni 1663.
171.	GAH, N 2812, f 535, 15 juli 1677.
172.	GAH, N 2797, f 333, 8 juni 1675. R 1624, f 326v, 8 augustus 1668.
173.	GAH, R 947-I, 1703. N 2792, f 324, 21 april 1685.
174.	GAH, R 1712, f 230v, 11 augustus 1735.
175.	A.G.J. Mosmans, „Bosschenaars in Spanje". Taxandria XXXIV (1927) 253.
176.	BHIC, Raad en Rentmeester-Generaal 195, f 6.
177.	GAH, R 1728, f 240, 3 januari 1727.
178.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, I, 452.
179.	GAH, N 2817, f 39, 17 maart 1687.
180.	Essink, „Slagersstam reeksen", 28.
181.	GAH, N 2815, f 364, 9 januari 1683.
182.	Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, I, 426.
183.	Mosmans, „Bosschenaars in Spanje", 249-257. Degryse, De Antwerpse fortuinen, 33.
184.	GAH, N 2849, f 156, 30 juli 1680. N 2938, f 86, 4 maart 1717.
185.	GAH, N 2849, f 156, 30 juli 1680.
186.	GAH, N 2815, f 283, 27 oktober 1682. Johan van Asseldonck was een zoon van de moeder van Maria Donck.
187.	Zij waren in 1760 mede-erfgenamen van Deliana van Susteren en verkochten toen Het Witte Kruis aan de Hooge Steenweg: Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 407, 408.

De Brabantse Leeuw 58 (2009) 65-83

Familie Van Susteren

Van Susteren

Bossche bierbrouwers, Iberische kooplieden, Amsterdams-Antwerpse bankiers

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina